کتاب جبران خلیل جبران؛ پیامبر مدرنیسم ادبی به روایت ادونیس، به قلم دکتر حبیبالله عباسی و دکتر فرزاد بالو، بهتازگی بههمت انتشارات حکایت قلم نوین منتشر شده است.
تلقی خاص ادونیس از تجدد و مدرنیسم در حوزهی ادبی، او را بر آن میدارد تا در جستوجوی درازآهنگ خود در گسترهی وسیع سیزده قرن فرهنگ عربی-اسلامی، آثار و آرای شاعران و نویسندگان دورههای مختلف، بهویژه عصر نهضت را واکاوی کند؛ فیالمثل، به تحلیل شاعران و جریانهای شعری عصر نهضت، همچون بارودی، معروف الرصّافی، خلیل مطران، جبران خلیل جبران، جماعت دیوان، و جنبش آپولو، میپردازد، اما، در تحلیل نهایی، به این نتیجه میرسد که سنجش شعر قدیم بر مقیاس سخن دینی کهن، در اصل، معضل «عصر نهضت» است؛ یعنی معضل مدرنیسم است و مدرنیسم بهمعنای واقعی کلمه، در هیچکدام از آثار مزبور تحقق نیافته است. در این میان، پیداکردن یک استثنا در میان شاعران و جریانهای شعری عصر نهضت، سرانجام، او را در تتبع و پژوهش درازدامن خویش کامیاب میسازد: جبران خلیل جبران، یگانه کسی است که بهتعبیر ادونیس، مدرنیسم در اندیشه و آثار او بهطور تام و تمام مجال ظهور پیدا میکند. ازاینرو، آثار جبران خلیل جبران، شکل عینیتیافتهی نوشتار در تلقی ادونیس است و با همهی مولفههایی که ادونیس درباب ویژگیهای نوشتار میآورد همخوانی شگفتانگیزی دارد.