این برنامه در مورخه 3 اسفند ماه در  کرج برگزار شد.

سخنران نخست، دکتر "حسین بیات " استاد دانشگاه خوارزمی با موضوع "معمای زروان در اساطیر ایرانی". مهمترین بخش‌های سخنان ایشان:

 زروان ، یکی از خدایان کهن  ایرانی است که پیشینه آن به پیش از زردشت بازمی گردد. به دلیل اطلاعات پراکنده، اتفاق نظری  در باره شخصیت زروان  وجود ندارد. در "مهر یشت " به زروان اشاره شده و چهره او با مفهوم زمان ادغام شده است. دو نگاه به زروان وجود دارد، یکی "زمان بیکرانه (ازلی و ابدی)و اکرنه"و دیگری "زمان محدود و کرانه مند" . زمان کرانه مند 12 هزار سال به درازا می کشد. ماجرای زروان:

     در آغاز که هیچ نبود خدایی به نام زروان وجود داشت که بر همه چیز مسلط بود. او تصمیم گرفت که جهان و خدایان را بیافریند. و نخستین چیزی که آرزو داشت بیافریند فرزند پسری بود که حکومت جهان را به او بسپارد. او 1000 سال قربانی می کند ، اما چون هزار سال سپری شد و خواسته ی او برآورده نشد؛ دچار شک می شود که شاید قربانی های او موثر نبوده اند، که  در این هنگام در زهدان او دو فرزند پسر شکل می گیرد. اهورامزدا ثمره ی نیایش ها  و قربانی های اوست و اهریمن زاده شک او. زروان که در زهدان خود ، از وجود اهورامزدا که منشاء خیر و نیکی است با خبر بوده ، اراده می کند که هنگامی که اهورامزدا به دنیا آمد حکومت جهان را به او بسپارد...اما چون اهریمن از ماجرا آگاه می گردد پیش از اهورامزدا، شکم زروان را شکافته و به دنیا می آید  و  در برابر او می ایستد و  می گوید تو باید به وعده ات عمل کنی و نخست زاده ات را فرمانروای جهان گردانی. زروان می بیند که بر خلاف پیش بینی خودش، این فرزندش زشت و بدبوست و شباهتی با آن تصوری که در باره اهورامزدا داشته ندارد. ولی  چه کند که در مقابل امر انجام شده قرار گرفته است.  اما هنگامی که  اهورامزدا به دنیا می آید ، زروان پی می برد که او آن فرزندی است که چشم به راهش بوده؛  اما کار از کار گذشته و باید وفای به عهد کند.  ازین رو ، فرمان روایی بر جهان که 12000 سال است را به دو دوره 9000 سال و 3000 سال ، تقسیم می کند. 9000 سال آغازین را به اهریمن می سپارد؛ مقدر می گرداند  که اهورامزدا بر اهریمن غلبه کرده و  3000سال پایانی جهان در سلطه  اهورامزدا باشد. ولی این تقسیم بندی در آیین زردشتی تفاوت می کند؛ یعنی زمان 12000 ساله وجود دارد اما به 4 دوره ی سه هزار ساله تقسیم می شود. سه هزار سال نخست ،دوره آفرینش و سه هزار ساله های بعدی ، دوران درگیری خیر و شر  و سرانجام هم به پیروزی اهورامزدا می انجامد.

مفهوم قربانی در آیین زروانی:

  قربانی  کردن یک مفهوم کلیدی آیین زروانی است.  دو دیدگاه در باره ی قربانی وجود دارد. دیدگاه نخست، قربانی کردن، تلاش برای جلب نظر یک موجود برتر است؛ قربانی می دهند  تا در عوض آن به چیز با ارزش تری برسند و این نگاهی است که در ادیان سامی وجود دارد. در دیدگاه دوم که در آن مفهوم کهن تری حضور دارد، قربانی به خودی خود یک کنش موثر است بدون اینکه نیاز به قدرت برتر داشته باشد.  جنبه دیگری که در مفهوم قربانی، در داستان زروان وجود دارد پیشینه مشترک آن با برخی از چهر ه های اسطوره ای همسایه ایران است. دو قوم می توانند ریشه های مشترک داشته باشند. به عنوان مثال داستان اساطیری که میتوان آن را زروان مقایسه کرد اسطوره ی "پرجاپتی" در هند است. که پژوهشگران بر اساس شباهت های بین این دو ،به این نتیجه رسیده اند که ریشه ی هر دوی آنها یکی است. در واقع، شاید این قربانی کردن در زروان ، نوعی هزینه دادن برای آفرینش است که خدای اولیه خود را و یا بخشی از بدن خود را قربانی می کند تا آفرینش را شکل دهد.

جنسیت زروان؛ 

 زروان خدای مادر است یا پدر؟ چراکه زروان خدای پدر است و همسر ندارد . اما چرا به شکل زنان باردار می شود؟ این تناقضی است که وجود دارد. چرا نباید او را

خدای مادر بدانیم درحالی که  در اساطیر ، خدایان  اولیه، خدایان مادر  هستند و سپس  از زن به مرد تبدیل شده اند.  تغییر خدای زن  به مرد ، همان تعبیر جایگزینی نظام مادرسالاری به پدرسالاری است و اگر چند هزار سال به عقب بازگردیم ، نظام مادر تباری است و حتا این به اسطوره ها هم نفوذ کرده و جنسیت خدایان اولیه تغییر داده است. و عجیب نیست که این اتفاق در باره‌ی زروان هم افتاده باشد.

زروان در شاهنامه:

 جبرگرایی حاکم بر شاهنامه از زروان تاثیر پذیرفته است. و شاید برخی از ساختارهای داستانی شاهنامه مانند کیومرث و سیامک  هم بازتابی از دیدگاه زروانی باشد.